دندان‌هایی که دیواره‌هايشان شکسته يا مقدار زیادی از ساختار آنها به دلیل پوسیدگی از بین رفته باشد؛ همچنين دندان‌هايي كه به دلیل عصب‌کشی یا نازک شدن جداره، احتمال شکستن ‌شان وجود داشته باشد، با روکش‌هايي به شکل دندان ترميم و بازسازی مي‌شوند

تغذيه نامناسب و رعايت نكردن بهداشت دهان و دندان مي‌تواند دندان‌ها را دچار تخریب بر اثر پوسیدگی و وارد آمدن ضربه نيز ممكن است دندان را دچار شكستگي كند. چنين تخریبي اگر حجم عمده‌ای از دندان را در بر بگيرد، ساختار باقی‌مانده دندان نیازمند حمایت مي‌شود.

پروتزهای ثابت که به آن روکش دنداني هم می‌گویيم، علاوه بر تامین استحکام برای ساختار از دست رفته دندان، زیبایی یک دندان سالم را نیز تامین می‌کند زيرا مي‌تواند دندان‌های دچار شکستگی‌های مادرزادی، دندان‌هایی که اندازه‌های کوچک‌‌تر یا نامتناسب با دندان‌های دیگر دارند و نیز بدرنگی‌های دندان‌ها را هم اصلاح كند اما از ديدگاه درماني، دندان‌هایی که دیواره آن شکسته، مقدار زیادی از ساختار آنها به دلیل پوسیدگی از بین رفته يا به دلیل عصب‌کشی یا نازک شدن جداره، احتمال شکستن آنها زياد است با روکش‌هايي به شکل دندان ترميم و بازسازی مي‌شوند.

روکش‌ها ممكن است از فلزاتي مانند طلا یا آلیاژ، نوعی چینی به نام پرسلن یا ترکیبي از این دو ساخته شوند. در اين مجال سعي داريم با طرح سوالاتي ساده، شما را با روند بازسازي به وسيله روكش‌هاي دنداني و در ادامه با ايمپلنت‌ها آشنا كنيم.

چه زمانی باید دندان‌ها را روکش کنیم؟

دلیل اصلی برای روکش کردن دندان از دست دادن یا ضعیف شدن نسوج تاجی دندان است. این اتفاق به سه دليل پوسیدگی، سایش بیش از حد سطوح مختلف دندانی يا شکستگی تاج اتفاق مي‌افتد.

وقتی پوسیدگی اتفاق می‌افتد باید سریعا برای ترمیم آن اقدام شود. اگر پوسیدگی در مراحل اولیه باشد و سطح کوچکی از دندان را شامل شود به مراتب درمان آن ساده‌تر خواهد بود اما پوسیدگی‌های وسیع علاوه بر تضعیف نسوج تاجی دندان منجر به درگیری عروق و اعصاب پالپ دندانی می‌شوند که در نتیجه دندان نیاز به درمان ریشه پیدا می‌کند.

---

درمان ريشه براي چه دندان‌هايي ضروري است؟

دندان‌هایی که مورد درمان ریشه قرار می‌گیرند، به دلیل از دست دادن آب موجود در توبول‌های عاجی دندان، مستعد شکستن و از دست رفتن سایر نسوج تاجی باقیمانده می‌شوند. به همین دلیل بيشتر دندان‌های عصب‌کشی شده باید روکش شوند.

به منظور روکش کردن این دندان‌ها لازم است ابتدا از نسوج داخل ریشه برای بازسازی تاج کمک گرفته شود که ساخت یک پست‌ریختگی به اين منظور الزامی ‌است زيرا روکش نهايی روی بخش تاجی پست قرار خواهد گرفت.

پست، افزايش‌گیرايي برای روکش را ايجاد مي‌كند و منجر به محافظت ساختمان‌های تاجی باقیمانده خواهد شد.

---

چرا در برخي موارد بيمار به جراحي لثه هم نياز دارد؟

گاهی پس از درمان ریشه به دلیل عمیق بودن پوسیدگی‌های تاجی، پس از برداشت پوسیدگی نیاز به جراحی لثه برای افزایش طول تاج کلینیکی دندان خواهیم داشت. این امر باید چهار تا شش هفته قبل از قالب‌گیری به منظور روکش کردن دندان انجام شود. بنابراین وقتی پوسیدگی پیشرفت می‌کند مشاوره بین جراح لثه، متخصص پروتز و متخصص درمان ریشه الزامی‌ است. پریودنتیست يا همان جراحي لثه اين موضوع را بررسی می‌کند که آیا امکان جراحی لثه برای افزایش طول تاج بدون به خطر افتادن سلامت پریودنتال سایر دندان‌های مجاور وجود دارد؟ پريودنتیست يا همان متخصص پروتز هم بررسی می‌کند که آیا دندان با توجه به نسبت طول تاج به ریشه و ضخامت ریشه و موقعیت دندان در قوس فکی، توانايی تحمل نیروهای وارده را داراست؟ پس از آن در صورت تايید درمان توسط متخصصین پریو و پروتز، اندودنتیست يا همان متخصص درمان ریشه، در زمینه امکان یا عدم امکان درمان مناسب ریشه اعلام نظر خواهد كرد. به این ترتیب تصمیم نهايی در مورد امکان نگهداری دندان و درصد موفقیت درمان به دست خواهد آمد. در صورتی که درصد موفقیت بالا نباشد شاید بهتر باشد دندان کشیده شده و با ایمپلنت جایگزین شود.

---

در صورت انجام درمان ایمپلنت مراحل پروتزی پس از جراحی چگونه است؟

برای قرارگیری روکش ایمپلنت‌های فک پايین چهار ماه و فک بالا شش ماه زمان انتظار لازم داریم تا ایمپلنت در استخوان فک جوش شود. پس از آن متخصص پروتز آن را بارگذاری کرده و روکش نهايی را آماده می‌سازد.

---

آیا قدرت تحمل نیرو بین دندان و ایمپلنت یکسان است؟

با توجه به اینکه الیاف پریودنتال در اطراف و پایانه‌های عصبی داخل ایمپلنت وجود ندارد ایمپلنت نیروی بیشتری از دندان طبیعی دریافت می‌کند. در واقع علائم هشدار‌دهنده برای کاهش نیرو در بیمار وجود ندارد تا بیمار را آگاه کند که نیرو را کاهش دهد. از طرفی افزایش نیروي بيش از حد تحمل بر ایمپلنت ممکن است منجر به لقی و شکست ایمپلنت شود. بنابراین قبل از شروع درمان باید متخصص پروتز اعلام نظر كند که با توجه به وضعیت استخوان از نظر تراکم و ارتفاع و همچنين مسائل سیستمیک بیمار و با توجه به موقعیت قرارگیری ایمپلنت آیا امکان انجام درمان وجود دارد یا خیر؟ همچنين اينكه در صورت امکان انجام درمان، جراح بهتر است در چه مکان و با چه زاویه‌ای آن را قرار دهد.

---

به طور کلی میزان موفقیت درمان ایمپلنت چقدر است؟

در صورت وجود شرایط مناسب فیزیکی و وجود میزان و تراکم مناسب استخوان خوشبختانه موفقیت درمان ایمپلنت تا 98 درصد نیز پیش‌بینی شده که میزان موفقیت بالايی است.

---

در صورت شکست درمان ایمپلنت آیا امکان جایگزینی مجدد وجود دارد؟

بله. پس از خارج کردن ایمپلنت توسط جراح و مدت انتظار دو ماه بدون آنکه برای دندان‌های مجاور خطری ایجاد شود می‌توان مجددا در محل اقدام به قرارگیری ایمپلنت كرد. باید در نظر داشت که انجام درمان ایمپلنت یک کار تیمی ‌بین جراح و متخصص پروتز است و نیاز به CBCT و رادیوگرافی‌های تشخیصی دارد. درمان موفق ایمپلنت بستگی زیادی به طراحی مناسب درمان قبل از جراحی دارد که معمولا با مشورت پروستودنتیست و جراح صورت می‌پذیرد.